حفاظت از سلامت اندام باقی مانده موضوعی چالش برانگیز است. نیرو های وارده به اندام باقی مانده می-تواند سبب زخم یا آسیب پوستی شوند که ممکن است سبب کنار گذاشتن پروتز به صورت موقت یا دایم و در نتیجه اثرگذاری بر فعالیت های روزمره و کاهش کیفیت زندگی فرد شود. لاینر ها با افزودن یک لایه بین اندام باقی مانده و سوکت (سوکت: قسمتی از اندام مصنوعی که بخش باقی مانده اندام فرد را در بر می گیرد.) شبیه پوست دوم عمل کرده و نیروی انتقال یافته بین این دو را کاهش داده و برای هر سطحی از قطع عضو پا قابل استفاده هستند. همچنین سبب؛
مزایای لاینر های پا
- حفاظت از پوست و بافت اندام باقی مانده
- فیت بهینه پروتز
- کاهش فشار نقطه ای روی نقاط حساس یا استخوانی اندام باقی مانده و توزیع یکنواخت فشار
- فزایش راحتی
- و در مواردی کمک به سیستم تعلیق(سیستم تعلیق: نحوه نگه داشته شدن پروتز روی بدن )
می شوند.
البته ضروری نیست که همه افراد از لاینر استفاده کنند، اما محققین در سال ۲۰۱۰ بدنبال بررسی چهارده پژوهش در این زمینه، گزارش دادند که ۸۵% از افراد ترجیح می دهند از لاینر استفاده کنند. همچنین اغلب افراد پس از یک بار امتحان، تمایل داشتند همیشه به همراه پروتز خود لاینر بپوشند.
لاینر پروتز پا براساس سطح فعالیت، راحتی، شکل و ویژگی های اندام باقی مانده و مشورت با پروتزیست انتخاب می شود.
عمر مفید لاینر های پروتز چقدر است ؟
طول عمر لاینر ها بر اساس فعالیت، نگهداری فرد و نوع لاینر انتخاب شده متفاوت است.
اما معمولا بین شش تا هجده ماه عمر مفید دارند.
در گذر زمان لاینر ها دچار تغییرات و انواع زیادی شدند که در ادامه به اختصار به بررسی سه نوع رایج آنها خواهیم پرداخت.
انواع لاینر های پروتزی پا
لاینر های کوپلیمر
ساختار این لاینر ترکیبی از ترموپلاستیک شکل پذیر، روغن مینرال و ویتامین ای(E) می باشد که کمک به حفاظت از پوست در برابر از هم گسیختگی کرده و بالاترین سطح راحتی را فراهم می کند. نرمی این لاینر آن را تبدیل به گزینه مناسبی برای افراد با اندام باقی مانده و پوست حساس یا افرادی که به تازگی قطع عضو داشته اند کرده است. اگر چه که همین نرمی سبب دوام کمتر آن نسبت به سایر گزینه ها شده است و برای افراد با فعالیت کمتر تجویز می شود.
لاینر های ژلی (ژل پای مصنوعی)
این لاینر ها یا اصطلاحی که افراد قطع عضو از آنها بعنوان ژل پای مصنوعی نام می برند از جنس اورتان بوده و گزینه منتخب برای کاهش فشار در مناطق حساس و دردناک است که سبب توزیع یکنواخت و متعادل فشار و متعاقبا فیت بهتر پروتز خواهد شد. این لاینر مناسب برای افراد با فعالیت زیاد است که نیاز به تعادل بین دوام و میزان نرمی دارند.
لاینر های سیلیکونی
این لاینر ها از جنس سیلیکون ضد حساسیت بوده و بخوبی به پوست چسبیده و مقاوم به فشار و با دوام هستند. نرمی کمتری نسبت به سایر گزینه ها داشته و برای افراد با بافت نرم زیاد یا جای زخم(اسکار) در اندام باقی مانده، و سطح فعالیت متوسط قابل تجویز است و پیشنهاد مناسبی برای افرادی است که در مناطق گرم سیر زندگی می کنند.
تعریق پوست و درموارد بسیار نادر ایجاد حساسیت یا چرخش لاینر در سوکت از معایب کلی لاینر ها هستند ولی در مجموع مزایای ذکر شده بر معایب آن برتری دارند.
نگهداری و مراقبت از لاینر پا
نظافت منظم هر سطحی که با پوست در تماس است، راه موثر و آسانی برای حفظ سلامت پوست است.
لاینر ها بر اثر انباشت چربی ناشی از عرق کردن، محل مناسبی برای تجمع میکروب ها شده که در صورت عدم نظافت، سبب تحریک و آسیب پوست می شوند.
برای حفظ بهداشت لاینر می توان از شامپوی بدن برای شستشوی آن استفاده کرد. نکته مهم این است که این شامپو فاقد ذرات معلق مثل لایه بردار و … بوده و برای فرد حساسیت زا نباشد. البته به تجربه افراد استفاده کننده از لاینر در اروپا، از مایع ظرفشویی نیز می توان استفاده کرد. در ابتدا ممکن است مایع شستشوی منتخب باعث حساسیت شود، اما پس از چند آزمون و خطا و مشورت با پروتزیست می توان به گزینه مناسب رسید.
برای شستشو باید ابتدا لاینر را پشت و رو کرده تا سطح داخلی آن را از نظر چسبیدن اجسام خارجی مشاهده کنیم. سپس با آب گرم و شامپو آن را شسته و بلافاصله با حوله نرم، آن را خشک کرد. سطح خارجی لاینر را نیز می توان به همین ترتیب شست اما برای اطمینان از خشک شدن، حتما باید برای چند ساعت پشت و رو و سطح داخلی آن در معرض هوا باشد.
بنابر نوع لاینر و هماهنگی با پروتزیست می توان هفته ای یک بار برای ارتقای طول عمر آن موارد زیر را انجام داد:
دو تا سه قطره روغن بچه قبل از خشک کردن لاینر و پس از شستشو روی لاینر ماساژ داده تا رطوبت مفید در آن حفظ شده و مانع ترک یا پارگی شود. به هیچ وجه از روغن های گیاهی، دارای اسانس و بو برای چرب کردن لاینر استفاده نشود.
الکل مناسب برای ضدعفونی پوست روی آن اسپری کرده و سپس با آب گرم بشورید. الکل با از بین بردن میکروب ها مانع از بو گرفتن لاینر در دراز مدت می شود.